Geç Dönem ve Sezon Sonu

Verimin belirlenmesi ve Bitki Gelişiminin Durması (cut-out);

Pamuk çok yıllık gelişme özelliği nedeni ile iklim koşullarının elverdiği sürede, çiftçilerin de yapacakları hatalı uygulamalar ( pamuk kozaları açmaya başlayınca randıman suyu tabir edilen geç sulama yapmak kozayı ağırlaştırmak amacıyla yaprak gübresi vermek gibi) pamuğun vegetasyon süresini uzatabilmektedir. Pamuk, sıcaklığın 15 C derecenin altına düşmediği koşullarda yeni yaprak, tarak, çiçek ve koza oluşturma eğiliminde olduğu için, yetiştirme mevsiminin sonuna doğru bitkiye verilen gübre ve su , pamukta yeniden büyümeyi (regrowth) özendirmektedir. Bu durumun tersi ise ‘’pamuğu erken hasada hazırlamak için son sulama suyunun erken kesilmesi de verim kaybına neden olmaktadır.

Yetiştirme sezonunun sonunda bitki büyümesinin durması gerekmektedir.

Gelişmenin durması (cut-out) ile yeni boğum gelişimi durur. Beyaz çiçek üzerindeki boğum (BÇÜB) sayısı, 5 in altında olduğu dönemde gelişme durmaktadır. Çiçeklenme bitkinin üst kısmına yaklaştıkça, yapraklardaki protein ve klorofil yoğunluğu düştüğü için fotosentez azalır. Bitki bu dönemde bütün enerjisini kozaların gelişimi için harcamaya çalışır. Bu nedenle pamuk bitkisinin bu döneme yaklaşması ile genç kozalar küçük taraklar ve bitkinin alt kısmındaki birçok yaprak dökülmektedir. Vegetatif gelişmenin durması ve bitki alt kısımlarındaki yaprakların dökülmesi, hızlı koza açımını özendirerek koza çürüklüğünden dolayı oluşacak kayıpları azaltır. Bundan dolayı , gelişmenin durması erken meydana gelip verim kaybına neden olmadığı sürece yararlıdır.

Yaprak Döktürme Zamanının Belirlenmesi

Yaprak döktürme zamanının belirlenmesinde farklı yöntemler vardır. Bunlardan biri çatlamış koza üzerindeki boğum (ÇKÜB) sayısını belirlemektir.

Çatlamış koza üzerindeki boğum sayısı, yaprak döktürme zamanının saptanmasında önemlidir. Meyve dallarının üzerindeki kozaların olgunluğu, boğum pozisyonuna göre değerlendirilebilir. Çatlamış koza üzerindeki boğum (ÇKÜB) sayısı – (Bitkinin son kozasının olduğu en üst meyve dalına kadar) 4 boğum var ise yaprak döktürücü uygulaması yapılabilir. Bu koşullarda, lif verimi ve kalitesi yaprak döktürücü uygulamasından etkilenmez. Eğer boğum sayısı 4 ün üzerinde ise , her boğum için 3-4 gün sayılarak uygulama zamanı belirlenebilir.

Keskin Bıçak Yöntemi,
Yaprak döktürme zamanının belirlenmesinde diğer yöntem ise keskin bıçak ile kozaların kesilmesi ile yapılır. Kozaların olgunluğuna bu şekilde karar verilebilir. Ham koza kesilirken bıçak hiçbir dirençle karşılaşmaz. Koza salatalık kesilir gibi rahatça kesilir. Kesik kozaya bakıldığında çiğitlerin ve liflerin olgunlaşmadığı görülebilir. Olgun koza kesilirken dirençle karşılaşılır. Çiğitlerin kabukları nisbeten olgunlaştığı için bıçak keskin de olsa zor kesilir. Kesilmiş kozaya bakıldığında çiğit çeperlerinin kahverengileştiği, liflerin ise su içerdiği ve ayrışmaya başladığı farkedilir. İleri olgun koza bıçakla zor kesilir. Kesilmiş kozaya bakıldığında çiğit çeperleri siyahlaşmış, lifler ayrışmış ve kurumalar dikkati çeker. Yaprak dökümüne karar verirken Olgun koza zamanı baz alınır. Olgun koza üzerinde kaç adet kozalı meyve dalı varsa , her boğum veya meyve dalı için 3-4 gün sayılarak uygulama zamanı belirlenir. Bu yöntemlerle hasat zamanının belirlenmesi kalite ve verimin yükselmesine yardım eder.

Yaprak Döktürmenin ve koza açtırmanın önemi:

Ülkemizde makineli hasadın yaygınlaşması ile, pamuk tarımında yaprak döktürme ve koza açtırmanın önemi artmıştır. Genel olarak yararlarını şu şekilde özetleyebiliriz.

Yaprak dökücü ve koza açtırıcı kimyasallar, Pamuk liflerinin yaprak rengine boyanmasını engelleyerek, toplama makinasının etkinliğini artırmaktadır.
Hasadın bir defada yapılmasına olanak verirler.
Hasadın daha erken yapılmasını sağlayarak, lifin yağmurdan etkilenmeden beneksiz toplanmasına imkan verirler. Depoya girmemiş pamuk her türlü iklim şartlarıyla karşı karşıyadır.
Depoya girmemiş pamuk her türlü iklim şartlarıyla karşı karşıyadır.
Yapraklar kurumadan (yeşil olarak) döküldüğü için, hasadın temiz yapılmasına imkan vermektedir.
Sık ekim yapılmış, ayrıca hava neminin yüksek olduğu yerlerde yaprak döktürücülerin kullanılması, alt kozaların çürümesini engeller.
Beyazsinek, Yeşilkurt, Pembekurt, Dikenlikurt ve Prodenia gibi zararlıların mevsim sonu popülasyonlarını düşürerek gelecek üretim sezonunda bu zararlıların yoğunluğunu azaltabilir.
Beyazsinek, Yaprakbiti ve Empoasca gibi zararlıların neden olduğu fumajini önleyerek, liflerin kirlenmesini önler.

Yaprak dökümünü etkileyen faktörler

Pamukta yaprak dökümü; çeşit, sıcaklık, nem (toprak ve hava), toprak verimliliği, sulama, gübreleme, ekim sıklığı, hastalık ve zararlılar, yabancı ot kontrolü ve arazi tesviyesi (tarlanın homojenliği) gibi yetiştirme faktörleri ile bitki olgunluğu, yapraktaki kimyasal alınımı etkileyen yapılar ve kimyasalların yaprak içerisindeki aktivitesi gibi bitki faktörlerinin etkisi altındadır.